طبقه اول فلاسفه اسلامیدر طبقه اول فلاسفه اسلامی یعقوب بن اسحاق کندی، می‌باشد. او عرب خالص بوده و معاصر مأمون و معتصم بوده است. او در بصره و بغداد تحصیل کرده و در زمان او در این دو شهر فیلسوفی نبوده است. ۱ - معرفی اجمالیفلسفه اسلامی با ابویوسف یعقوب بن اسحاق کندی معروف به "فیلسوف‌العرب" آغاز می‌شود. الکندی عرب خالص است، معاصر است با مامون و معتصم، با حنین بن اسحاق و عبدالمسیح بن ناعمه حمصی مترجمان معروف معاصر است، در مقدمه کتاب "اثولوجیا" می‌نویسد: "آن را عبدالمسیح ترجمه کرد و ابویعقوب کندی تهذیب و اصلاح کرد" در اینکه آیا او خود مترجم هم بوده است تردید کرده‌اند، ولی از ابومعشر بلخی شاگرد کندی نقل شده که کندی یکی از چهار مترجم درجه اول دوره اسلامی است. دوره کندی دوره ترجمه است ولی خود کندی فیلسوفی صاحب‌نظر و بلند قدر است. ۲ - آثار و تألیفاتدر حدود دویست و هفتاد کتاب و رساله به کندی نسبت داده شده است. ابن‌ندیم فهرست کتاب‌های او را در رشته‌های مختلف: منطق، فلسفه، نجوم، حساب، هندسه، طب، اصول عقائد دینی فهرست کرده است، برخی از نسخه‌های کتب کندی اخیرا به دست آمده و چاپ شده، معلوم می‌شود ارزش این فیلسوف بسیار بیش از آن است که قبلا تصور می‌شد. کندی قطعا یکی از نوابغ جهان و از ستارگان قدر اول دوره اسلامی است. برخی از اروپائیان او را یکی از دوازده چهره عقلی تاریخ بشر که تاثیر فراوان داشته‌اند شمرده‌اند. [۱]
هانری کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ص۱۹۹.
[۲]
نصر، سیدحسین، سه حکیم مسلمان، ص۱۶.
۳ - خصوصیات اخلاقیکندی مردی خودساخته بوده است. تاریخ نشان نمی‌دهد که در طبقه مقدم بر او و یا در طبقه خود او فیلسوفی صاحب نظر اعم از مسلمان یا غیر مسلمان وجود داشته است. درباره کندی همین قدر نوشته‌اند که در بصره و بغداد به تحصیل پرداخت و می‌دانیم که در آن وقت نه در بصره و نه در بغداد فیلسوفی وجود نداشته است. اینست که کندی سرسلسله حلقات فلاسفه اسلامی است بدون آن‌که خود به حلقه‌ای و طبقه‌ای دیگر وابسته باشد. آقای تقی‌زاده در تاریخ علوم در اسلام، و پرفسور کربن در تاریخ فلسفه اسلامی نوشته‌اند که کندی در رساله‌ای مدت امپراطوری عرب (خلافت) را پیش‌بینی کرده است که مطابق (ولااقل نزدیک به واقع) درآمده است. ما در این‌جا عبارت پرفسور کربن را می‌آوریم: "این فیلسوف" در رساله‌ای، مدت امپراطوری عرب را از طریق محاسباتی که هم از علوم یونانی، من جمله اختر شماری، اقتباس کرده و هم از تفسیر متون قرآنی استفاده نموده مساوی ۶۹۳ سال پیش بینی کرد. [۳]
هانری کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ص۱۹۹.
۴ - آغازگر فلسفه اسلامیاینکه برخی نوشته‌اند: "تمایل و آشنائی مسلمین با فلسفه یونانی با ترجمه آثار حکمای یونان و اسکندریه و تفاسیر و شروح آن‌ها و هم‌چنین با تعلیمات گروهی مانند قویری، یوحنا بن حیلان و ابویحیی المروزی (مرورودی سریانی) و ابوبشر متی بن یونس و ابوزکریا یحیی بن عدی آغاز شد" [۴]
صفا، ذبیح‌الله، تاریخ علوم عقلی در اسلام، ص۱۶۱.
صحیح نیست، تمایل و آشنائی مسلمین و بلکه پیدایش فیلسوف صاحب‌نظر در میان آن‌ها قبل از دوره افراد نامبرده به وقوع پیوست فلسفه اسلامی با ابویوسف یعقوب کندی آغاز می‌شود و به وسیله شاگردان او ادامه می‌یابد. شخصیت‌های نامبرده برخی (ابراهیم قویری، ابراهیم مروزی، یوحنا بن حیلان، ابن کرنیب) با شاگردان کندی هم دوره و هم طبقه‌اند و برخی (ابوبشر بن متی و یحیی بن عدی) در طبقه سوم و چهارم محسوب می‌شوند. ۵ - تعصب دینیکندی، هم‌چنان‌که فیلسوفی عالی‌قدر بوده، مسلمانی متصلب و پاک اعتقاد و مدافع بوده است، کتب زیادی در حمایت دین اسلام نوشته است، بعضی به اتکاء برخی قرائن او را شیعه دانسته‌اند [۵]
نعمه، عبدالله، فلاسفه شیعه.
کندی از افرادی است که در هر مساله‌ای که میان اصول اسلامی و اصول فلسفه، تعارض یافته است جانب اسلام را گرفته است، چنان‌که از عقیده خاص او درباره حدوث زمانی عالم و حشر اجساد پیداست.کندی از افرادی است که همیشه کوشا بوده است که معارف اسلامی و اصول فلسفی را با یکدیگر توفیق دهد. این همان کاری است که با کندی شروع شد و ادامه یافت. عجیب اینست که برخی او را به علت اینکه نامش یعقوب و نام پدرش اسحاق، و کنیه‌اش ابویوسف است یهودی پنداشته‌اند و عجیب‌تر اینکه در بعضی روایات که قطعا مجعول است از او به عنوان کسی یاد کرده‌اند که در نظر داشته ردی بر قرآن مجید بنویسد. ۶ - ارزش علمی کندیامروز در اثر تحقیقاتی که به عمل آمده روشن شده که اولا ارزش علمی و فلسفی کندی بیش از آن است که قبلا تصور می‌شد، ثانیا مسلمانی پاک اعتقاد و مدافع و احتمالا شیعه بوده است، ثالثا به واسطه موقعیت علمی و اجتماعی محسود بوده است و نسبت‌های ناروا به او مولود آن حسادت‌ها است. همان‌طور که قبلا اشاره شد، کندی شخصیت منحصر به فرد طبقه خودش است. شخصیتی دیگر، اعم از مسلمان و غیر مسلمان که فیلسوفی صاحب نظر باشد در طبقه و دوره او وجود ندارد. کندی در حدود سال ۲۵۸ در گذشته است. ۷ - پانویس
۸ - منبعمطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، ج۱، ص۵۲۶. رده‌های این صفحه : فلاسفه اسلامی | مقالات خدمات متقابل اسلام و ایران
|